Marokkanen verwerpen Franse taal

Sinds drie jaar heeft Marokko het onderwijs in het Engels op de middelbare school ingevoerd. "Het is de taal van de sociale media, eenvoudiger dan het Frans, dat slecht en laat wordt onderwezen op de openbare school," legt Rabia Ridaoui, animator en filmtrainer bij het Franse instituut in Marokko, uit aan Livres Hebdo. In Casablanca is de achteruitgang van het Frans voelbaar. Jongeren tussen 18 en 30 jaar mijden Franse boeken en geven de voorkeur aan Engels. Zowel bij de boekhandel Livremoi als bij de uitgeverijen La Croisée des Chemins en Le Fennec is de trend hetzelfde. "We zijn dertig jaar Franstalig geweest. Maar tijdens Covid werden we gered door het openen van afdelingen met Engelse en Arabische boeken," vertelt Yacine Retnani, uitgever van La Croisée des Chemins en initiatiefnemer van de boekhandel Carrefour des livres.

Lees ook: Zorgen om invloed Frans op Marokkaans Darija

Ondanks deze afkeer van het Frans is Marokko eregast op de boekenbeurs van Paris. Deze uitnodiging volgt op het staatsbezoek van de Franse president Emmanuel Macron aan Rabat eind oktober vorig jaar, waarmee een einde kwam aan een lange diplomatieke crisis tussen de twee landen en een nieuw tijdperk in hun bilaterale betrekkingen aanbrak. Maar "als ze naar Frankrijk gaan, realiseren Marokkanen zich het racisme tegen Maghrebijnen...", reageert een boekhandelaar uit Casablanca.

In samenwerking met een lokale managementschool heeft Yacine Retnani een collectie uitgebracht om Marokkaanse succesverhalen te belichten, "in plaats van boeken die het Amerikaanse model als voorbeeld nemen".

"Lange tijd heeft Marokko een schrijnend gebrek gehad aan essays in de geestes- en sociale wetenschappen om zichzelf beter te leren kennen," zegt Layla B. Chaouni, directeur van de uitgeverij Le Fennec, wijzend op een gebrek aan solidariteit tussen de schakels in de Franstalige boekensector. "Boekhandelaren bestellen rechtstreeks bij de Fransen, met boeken van 200 dirham, terwijl ik ze in de lokale versie verkoop voor 10 dirham! Ze zeggen dat het niet hetzelfde papier is," foetert ze. "De covers zijn vooral lelijk," zegt een boekhandelaar. Volgens auteur en journaliste Fedwa Misk "houden uitgevers de verkoopcijfers geheim en herhalen ze het verhaal dat Marokkanen niet lezen".

Lees ook: Arabisch wordt verplicht vak op Vlaamse school

In een land waar 28% van de bevolking analfabeet is, maakt Layla B. Chaouni zich zorgen over de toekomst van het boek en de uitgevers. "Het beroep van uitgever is niet sexy voor jongeren, die liever in de financiële sector of de communicatie werken." Een andere constatering: het afnemende aantal boekhandels in het koninkrijk. In de economische hoofdstad is hun aantal gedaald van 65 in 1987 tot 15 in 2016. Maar er is nog hoop. Uitgevers kiezen voor de productie van strips, ook al zijn Marokkaanse striptekenaars zeldzaam. Auteurs organiseren op hun beurt ontmoetingen om ideeën uit te wisselen. Zo heeft de uitgeversgroep Le Matin drie jaar geleden zijn BookClub opgericht. De Marokkaanse regering is van plan een jongerenpas in te voeren, die jongeren tussen 16 en 30 jaar die in Marokko wonen 5000 dirham biedt om deel te nemen aan culturele en sportieve activiteiten.