Bewijs dat Spanje chemische wapens gebruikte in Rifoorlog

Chemische wapens zoals fosgeen, chloorpicrine of het gevreesde mosterdgas, werden voor het eerst gebruikt door de Duitsers bij Ieper in België tijdens de Eerste Wereldoorlog. Het Verdrag van Versailles van 1919 en het Protocol van Genève van 1925 verboden de productie en het gebruik van deze chemische wapens. Maar dat weerhield Spanje, die deze verdragen mee ondertekende, er niet van om deze wapens tijdens het interbellum in Marokko te gebruiken, net als het Verenigd Koninkrijk in het Midden-Oosten en Italië in Libië, schrijft La Vanguardia.

Lees ook: Spanje wil verantwoordelijkheid in Rif-oorlog niet erkennen

Het gebruik van chemische wapens door Spanje werd pas in het begin van de XXIᵉ eeuw ontdekt. In de jaren negentig schreven auteurs als Rosa María de Madariaga en Sebastian Balfour erover uit ongepubliceerde bronnen. Het gebruik van chemische wapens door Spanje volgde op de slag bij Anoual, die eind juli 1921 plaatsvond, toen het Spaanse leger een zware militaire nederlaag leed tegen het Berberse Rif-leger, een nederlaag die de haat en het verlangen naar wraak van de autoriteiten op het schiereiland aanwakkerde.

"Ik ben altijd tegen het gebruik van verstikkend gas tegen deze inheemsen geweest, maar na wat ze hebben gedaan, heb ik het met veel genoegen ingezet," zei Dámaso Berenguer, Hoge Commissaris in Marokko, in een telegram aan de Minister van Oorlog op 12 augustus 1921. Volgens sommige bronnen haalde Spanje vanaf 1921 meer voorraad bij Frankrijk en Duitsland. Generaal Burguete, Berenguer’s opvolger als Hoge Commissaris, gaf in september 1922 toestemming voor het gebruik ervan en Luis Silvela, zijn opvolger, deed een onrealistisch verzoek naar 50.000 mosterdgasbommen.

Lees ook: Rif-oorlog: Spanje moet Marokko vergoeden

Rifleider Abdelkrim El Khattabi probeerde op zijn beurt de hand te leggen op dit soort wapens om de Spaanse aanvallen te vergelden, tevergeefs. Hij stelde bij de Verenigde Naties ook het opzettelijke gebruik van chemische wapens tegen de Kabyle-stammen, de burgerbevolking en de plaatselijke economie aan de kaak, omdat de chemische wapens ook de bodem en de waterreservoirs hadden besmet. Tot op heden ligt het kankerpercentage in de getroffen gebieden veel hoger dan elders in het land. Maar Spanje heeft zijn verantwoordelijkheid voor het gebruik van chemische wapens nog steeds niet officieel erkend.